Op deze pagina:
1. Cluster C persoonlijkheidsstoornissen:
Bij persoonlijkheidsstoornissen wordt vaak als eerste gedacht aan de cluster-B-stoornissen. Mensen met een Cluster-C-persoonlijkheidsstoornis (daaronder vallen de vermijdende-, afhankelijke- en dwangmatige-persoonlijkheidsstoornis) vallen door de aard van hun problematiek minder snel op. Daardoor worden cluster-C-stoornissen vaak pas laat onderkend. Het Kenniscentrum schreef een factsheet over cluster C-persoonlijkheidsstoornissen. Hiervan is ook een cliëntversie gemaakt.
2. Antisociaal gedrag
Antisociaal gedrag kent vele oorzaken. Een antisociale persoonlijkheidsstoornis is één van de onderliggende problemen, maar ook andere stoornissen kunnen aanleiding geven tot antisociaal gedrag. Een groep experts heeft een factsheet gemaakt met adviezen rondom antisociaal gedrag: Adviezen voor de zorg aan mensen met antisociaal gedrag
3. Cluster A persoonlijkheidsstoornissen
De persoonlijkheidsstoornissen die vallen onder Cluster A hebben kenmerken die vaak worden omschreven als ‘vreemd’ of ‘excentriek’. In dit cluster horen drie typen: de paranoïde, schizoïde en schizotypische persoonlijkheidsstoornis. Mensen met een cluster-A-persoonlijkheidsstoornis zoeken niet snel hulp. Naar de behandeling is nog weinig onderzoek gedaan. Een kort overzicht van wat er bekend is over deze groep is te vinden in het Factsheet cluster A
4. EPA Persoonlijkheidsstoornissen:
De behandeling van mensen met een persoonlijkheidsstoornis is de laatste vijftien à twintig jaar enorm verbeterd. Er zijn diverse vormen van psychotherapie ontwikkeld en effectief bevonden, en ook generieke behandelmodellen blijken werkzaam bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis. Er is echter een groep mensen die weinig profijt blijkt hebben van behandeling. Dat kan komen doordat het hen niet lukt om de behandeling zoals die gegeven wordt te volgen, of doordat de behandeling niet goed aanslaat. Vaak lopen deze mensen vast, raken in crisis, of vallen uit uit behandeling. Omdat er sprake is van ernstige en chronische problematiek, met beperkingen op verschillende levensgebieden, spreken we over Ernstige Psychiatrische Aandoeningen – Persoonlijkheidsstoornissen (EPA-PS).
Een groep experts met veel ervaring in de behandeling van deze groep, schreef een rapport met aanbevelingen voor verbeteringen van de behandeling voor mensen met een ernstige chronische persoonlijkheidsstoornis (EPA-persoonlijkheidsstoornissen): Meedoen
5. Indicatiestelling:
Er is weinig wetenschappelijk bewijs welke behandeling het best werkt voor wie. Het kenniscentrum heeft tijdens een invitational conference met een aantal experts overwegingen op papier gezet die behulpzaam kunnen zijn bij de indicatiestelling voor behandeling.
6. AMPD:
Met de DSM-5 is ook het Alternatief model voor de classificatie van persoonlijkheidsstoornissen (AMPD) gekomen. Dit model wordt uitgebreider besproken in de sectie diagnostiek (link naar 2.3). Maar wat is precies de waarde van dit model in de praktijk? Hoe kan het AMPD helpen bij het richting geven aan een behandeling? Het Kenniscentrum scheef een Position Paper over het AMPD
7. Werk en persoonlijkheidsstoornissen
De meeste cliënten willen graag zoveel mogelijk kunnen meedoen aan het maatschappelijke verkeer. Een van de belangrijke aspecten van herstel is het naar tevredenheid meedoen in de samenleving. Werk of dagbesteding die als prettig en zinvol wordt ervaren is daarvan een belangrijk onderdeel. Tegelijk weten we ook dat de kenmerken van een persoonlijkheidsstoornis opleiding, (vrijwilligers)werk en dagbesteding in de weg kunnen staan. Het is daarom belangrijk dit onderwerp aandacht te geven in behandeling en begeleiding van mensen met een persoonlijkheidsstoornis. Een groep experts ontwikkelde een factsheet met aanbevelingen op dit gebied.
8. Klinische psychotherapie
Een van de behandelmogelijkheden voor mensen met een persoonlijkheidsstoornis is klinische psychotherapie. Kenmerkend voor (dag)klinische psychotherapie is de manier waarop het behandelmilieu wordt ingezet in het behandelprogramma. Er wordt een situatie gecreëerd waarin de cliënt de ruimte krijgt om relaties aan te gaan met anderen. Zo kan de cliënt zelf tot nieuwe oplossingen komen voor zijn problemen en meer adaptieve gedragspatronen ontwikkelen. Naasten worden doorgaans nauw in dit proces betrokken.
Niet elke instelling biedt (dag)klinische psychotherapie aan. Een overzicht van het -bij ons bekende- aanbod van (dag)klinische psychotherapie is hier te vinden: (dag)klinische psychotherapie op de kaart
